Samen werken aan eigentijds onderwijs

 

Voorwaarden om tot leren te komen

Een positief leerklimaat, een leerklimaat waarin tegemoet wordt gekomen aan de drie psychologische basisbehoeften, is voorwaardelijk om tot leren te kunnen komen.


“Als in voldoende mate is voldaan aan de behoefte aan relatie (anderen waarderen mij en willen met mij omgaan’), aan de behoefte aan autonomie (‘ik kan het zelf, hoewel niet altijd alleen’) en aan de behoefte aan competentie (‘ik geloof en heb plezier in mijn eigen kunnen’) is er welbevinden, motivatie, inzet en zin in leren.” (Stevens, 2012)


Binnen de steeds complexer wordende samenleving is het belang toegenomen dat mensen leren wie ze zijn, wat hun talenten zijn, dat ze gestimuleerd worden om die talenten te ontwikkelen, dat ze erkend en geaccepteerd worden om wie ze zijn en waar ze goed in zijn en dat ze leren om vanuit hun eigen kwaliteiten deel uit maken van diverse groepen/netwerken en een bijdrage te leveren aan een groter geheel. Onderwijsprofessionals moeten daarop inspelen bij het vormgeven van onderwijs en met name in het contact met lerenden en bij het begeleiden van het groepsproces/ de groepsdynamiek. 

De behoefte aan relatie, autonomie en competentie geldt niet alleen voor leerlingen/studenten maar ook voor de onderwijsprofessionals zelf. Wanneer binnen de onderwijsinstelling waar zij werkzaam zijn het recht doen aan de basisbehoeften van de professionals een belangrijk uitgangspunt is van het integraal personeelsbeleid, zal er sprake zijn van welbevinden en neemt bij de onderwijsprofessionals de motivatie, inzet en zin in leren en werken toe en niet onbelangrijk: 

de onderwijsinstelling en de onderwijsprofessionals laten aan hun leerlingen/studenten zien dat er verschillen zijn, dat het zich loont om talenten te ontwikkelen, dat mensen vanuit hun eigenheid en met hun kwaliteiten er mogen zijn,  en dat ze vanuit hun kwaliteiten een bijdrage leveren aan de klas, de school, het samenwerkingsverband,....(Van Eersel - van der Linden, 2015)

Eersel – van der Linden, F., van (2015). De pabo re-imagined: schets van een eigentijdse pabo. Ravenstein: Eduet

Stevens, L. (2012). Over het werk van Luc Stevens: ‘de behoefte aan relatie, competentie en autonomie’ Geraadpleegd op 6 februari 2015, van http://hetkind.org/2012/11/25/over-het-werk-van-luc-stevens-de-behoefte-aan-relatie-competentie-en-autonomie/

Focussen op gewenst gedrag

Als een kind ongewenst gedrag vertoont, vraag jezelf dan als professional eerst af hoe het komt dat het kind dit gedrag vertoont. 

  • Wordt er voldoende tegemoet gekomen aan de behoefte aan relatie, autonomie en/of competentie?
  • Wordt het kind door de omgeving, de thuissituatie, medeleerlingen belemmerd om gewenst gedrag te vertonen?
  • Voelt het kind zich veilig genoeg om gewenst gedrag te vertonen?
  • Sluit de manier van lesgeven/onderwijs aan bij het kind?

Als de oorzaak buiten het kind ligt, zoek dan ook de oplossing buiten het kind en bestraf het kind dan niet voor het ongewenste gedrag.

Als de oorzaak niet buiten het kind ligt en het nodig is om het ongewenste gedrag om te buigen naar gewenst gedrag, focus dan op het gewenste gedrag i.p.v. op het ongewenste gedrag. 

The solution-focused teacher.

(Dr. Ben Furman)

Herstelrecht

Met behulp van herstelrecht worden conflicten voorkomen of aangepakt. In Nederland zijn door KPC Groep de principes van Herstelrecht vertaald naar het onderwijs. Aanvankelijk voor het voortgezet en het middelbaar beroepsonderwijs, maar al snel raakten steeds meer scholen voor primair en speciaal onderwijs geïnteresseerd in de mogelijkheden. Hoewel Herstelrecht in de naam met zich meedraagt dat er iets te herstellen valt, dus dat er sprake is van een reactie, bijvoorbeeld bij een conflict, gaat het model in wezen veel verder. Wanneer het volledig ingevoerd is, vormt het de basis van alle pedagogisch en didactisch handelen in de school. Het is daarmee ook een proactief of preventief model. Bij herhaalde, ernstige gedragsproblematiek, waarvan de oorzaken gedeeltelijk buiten de school kunnen liggen, werkt Herstelrecht ook curatief.

Bij herstelrecht wordt vooral aandacht besteed aan herstel van de verhoudingen. Basisvragen daarbij zijn: 

  • Wat is er gebeurd?
  • Wat dacht je op dat moment en hoe denk je er nu over?
  • Wie is er door het gebeurde beschadigd, benadeeld, en hoe?
  • Hoe zorgen we ervoor dat iedere betrokkene zijn kant van het verhaal kan laten horen?
  • Wat is er nodig om te herstellen wat er gebeurd is?
  • Wat leren we hierover voor de toekomst?

Oostrik, H. (2008). Herstelrecht als basis voor een verbindende school. Geraadpleegd op 14 april 2015, van http://www.herstelrechtinhetonderwijs.nl/herstelrecht_algemeen.php.


Herstelrecht in het PO


Herstelrecht in het VO

Meer informatie over het werken aan een positief leerklimaat, positieve groepsvorming, sociale veiligheid, pedagogische tact, groepsdynamiek,... is o.a. te vinden op de volgende sites:



 





Kaart
Opbellen
E-mail
Info